Ga verder naar de inhoud

Pleegzorg leeft!

04 maart 2020

Amper zes jaar geleden waren er nog zo’n twintig diensten voor pleegzorg actief in Vlaanderen. Maar sinds het pleegzorgdecreet in 2014 en de fusie die daaruit volgde is er in elke provincie één sterke dienst die zorgt dat pleegzorg groeit en bloeit. We peilden bij de vijf directeurs van de provinciale diensten naar hun ervaringen, de grote evoluties sinds de fusie en de uitdagingen voor de toekomst.

Tiener in het bos

Zeggen dat pleegzorg de laatste jaren is veranderd, is een understatement. De directeurs van de diensten spreken allemaal over een groeispurt. Die is het gevolg van maatschappelijke evoluties, maar ook van de keuze van de overheid om pleegzorg te beschouwen als eerste te overwegen hulpverleningsvorm wanneer kinderen en jongeren (tijdelijk) niet thuis kunnen opgroeien. Die groei bracht zowel veel uitdagingen als enkele groeipijnen met zich mee.

Pleegzorg West-Vlaanderen

Nathalie Dessein, algemeen directeur van Pleegzorg West-Vlaanderen, ziet een gestage groei op drie vlakken: “Door de keuze van de overheid voor pleegzorg als “eerste te overwegen hulpvorm bij plaatsing van een jong kind” groeide het aantal plaatsingen enorm, met vooral een toename van de netwerkpleegzorg (opvang bij familie of bekenden) en tegelijk als maar meer samenwerkingsverbanden met vele actoren.”

Die groei stelt de dienst voor enkele serieuze uitdagingen waarop de West-Vlamingen volop inzetten. “Samenwerking is daarbij het sleutelwoord”, benadrukt Nathalie. “Samenwerking binnen de pleegzorgdriehoek (kinderen, pleegzorgers, ouders), maar ook samenwerking met andere hulpverleners binnen en buiten de jeugdhulp.” Om de groei én de differentiatie in de pleegzorg goed te begeleiden, wil men in West-Vlaanderen ook de deskundigheid op vlak van cultuursensitiviteit en personen met een handicap vergroten. Behandelingspleegzorg wordt bovendien verder uitgebouwd als aanvullende ondersteuning voor pleegzorgers.

Er staan in West-Vlaanderen ook enkele spannende veranderingen in de steigers. Onlangs verhuisden alle personeelsleden van de afdeling Brugge naar een nieuwe locatie en binnenkort is ook Roeselare aan de beurt. “Verder plannen we ook een eerste ontmoetingsdag voor pleegzorgers én ouders samen”, voegt Nathalie toe.

Pleegzorg Oost-Vlaanderen

Johan Van der Sypt, directeur van Pleegzorg Oost-Vlaanderen, merkte vooral de “vlotte overgang waarmee mensen die vooraf wantrouwend stonden tegenover elkaar, elkaar positief zijn gaan zien. Ik ben ontzettend blij met de bereidheid van medewerkers om met een open geest te kijken naar de samenleving en naar de vragen die aan pleegzorg gesteld worden, ondanks de hoge werkdruk. De wijze waarop onze medewerkers werken aan de bezoekersruimtes, aan cultuursensitieve pleegzorg, aan de begeleiding van niet-begeleide minderjarige vluchtelingen en recent ook slachtoffers van tienerpooiers, toont dat ze mee willen zoeken welke bijdrage pleegzorg kan hebben in het beantwoorden van complexe maatschappelijke vragen.”

Maar elke groei brengt ook de uitdaging mee om die goed te begeleiden. Pleegzorg Oost-Vlaanderen is daarom volop aan het verhuizen naar nieuwe en grotere locaties. Daarnaast hecht men ook veel aandacht aan de integratie van nieuwe medewerkers. En tot slot is er een aparte ‘task force’ opgericht die de opdracht heeft om te zoeken naar een organisatiestructuur, met een aflijning van de diverse jobinvullingen, die beter aansluit bij de realiteit van de nieuwe (groeiende) dienst. In die werkgroep zijn álle afdelingen van de hele organisatie vertegenwoordigd.

Pleegzorg Provincie Antwerpen

“De laatste jaren heeft pleegzorg een duidelijkere plek gekregen in het jeugdhulpverleningslandschap”, vertelt Heidi Mertens, directeur van Pleegzorg Provincie Antwerpen (PPA). “Onder impuls van het decreet in 2014 heeft PPA een sterke participatiewerking uitgebouwd. Met behulp van participatie proberen we de stem van alle betrokkenen duidelijker naar voren te brengen, zowel in de begeleidingen zelf als op organisatieniveau.”

Vandaag begeleidt PPA meer dan 30% van alle pleegzorgsituaties in Vlaanderen. De groei die daaraan vooraf ging en nu nog steeds aanhoudt stelt de organisatie voor grote uitdagingen. Samenwerkingsverbanden binnen én buiten de jeugdhulp werden sterk uitgebouwd, nieuwe verblijfsvormen in samenwerking met residentiële voorzieningen worden verkend en de groeiende diversiteit in begeleidingen vergt nieuwe aanpakken. Die sterke groei verplicht ook PPA uit te wijken naar nieuwe, grotere en modernere vestigingsplaatsen. Tegelijk zullen nieuwe bezoekruimtes uitgebouwd worden.

Heidi benadrukt bovendien dat het belangrijk blijft om te werken aan een juiste beeldvorming van pleegzorg. “Ondanks de sterke inzet op sensibilisering hebben mensen soms nog een verkeerd beeld van pleegzorg of wordt pleegzorg in een negatief daglicht gesteld. We moeten de positieve effecten van pleegzorg nog duidelijker onder de aandacht brengen.”

Pleegzorg Vlaams-Brabant en Brussel

Johan Ieven, algemeen directeur van Pleegzorg Vlaams-Brabant en Brussel (PVBB), vat de uitdagingen van zijn dienst kernachtig samen: “Onze krachtige maatschappelijke inzet behouden, de mix van culturen blijven koesteren en het bruisende Brussel met pleegzorg in Vlaanderen verbinden.”

In het begin was mobiliteit een grote uitdaging voor de dienst die zowel in Vlaams-Brabant als in Brussel actief is. “Maar dat werd opgelost door een spreiding van de teams over de provincie en de grootstad heen”, vertelt Johan. “Onze band met de hoofdstad zorgt voor een bruisende multiculturele mix, uniek voor onze dienst.”

In de toekomst wil PVBB vooral behandelingspleegzorg nog sterker uitbouwen: “Gericht en tijdig inzetten van behandelingspleegzorg heeft een preventief effect. Het versterkt de mogelijkheden van kinderen, ouders, pleegouders en volwassenen.” Daarnaast wil men ook verder aandacht hechten aan het feit dat dankzij pleegzorg, ouders een plaats kunnen hebben in het ontwikkelingstraject van hun kinderen.

Pleegzorg Limburg

Ook Ann Vandersanden, algemeen directeur van Pleegzorg Limburg, bevestigt dat er de voorbije jaren een grote groei was, zowel in het aantal begeleidingen, als in het aantal medewerkers. “Sinds de fusie is pleegzorg met zijn verscheidenheid aan modules (perspectiefzoekend, perspectiefbiedend, ondersteunend,…) al veel beter gekend, zowel bij de verwijzers als bij de mensen in de straat.”

De groei in het aantal pleegplaatsingen betekent dat er ook in Limburg als maar meer medewerkers zijn. Dat zorgt voor grote uitdagingen: van opleiding en coaching voor de nieuwe mensen, tot het puur materiële, namelijk een werkplek voor iedereen. “Daarom startten we met de bouw van onze nieuwe hoofdzetel op de Welzijnscampus Portavida in Genk. Dat gebouw is momenteel in volle opbouw en zal in de zomer van 2020 in gebruik genomen worden.”

Pleegzorg Limburg heeft de voorbije jaren bovendien sterk geïnvesteerd in het installeren en uitbouwen van het luik participatie. “Ontmoetingsgroepen en de participatieraad hebben een structurele plek gekregen binnen onze organisatie en we werken onverminderd voort om die plek te bestendigen en verder te versterken”, besluit Ann.

Op weg naar de toekomst

De directeurs van de diensten denken volop na over een duurzame toekomst van pleegzorg. Hoe houden we die groei vol? Hoe ondersteunen we het groeiend aantal netwerkgezinnen, mensen die meestal niet voorbereid waren op hun rol als pleegouder? Hoe blijven we geschikte gezinnen vinden voor volwassenen met een handicap en/of psychiatrische problematiek en voor kinderen die niet terecht kunnen bij hun familie of netwerk? Hoe kunnen we antwoorden blijven bieden op nieuwe vragen vanuit de samenleving? Hoe kunnen we de gedreven medewerkers ondersteunen zodat zij hun belangrijke taak blijven aankunnen met eenzelfde enthousiasme? En tot slot: hoe zorgen we ervoor dat pleegzorg zijn kernmissie blijft realiseren: verbondenheid creëren?

We hebben dus heel wat om over na te denken. Maar één ding is duidelijk: Pleegzorg leeft! Pleegzorg is springlevend!

Dit artikel verscheen in Kleurrijk!, editie maart 2020.

Andere interessante artikels

P14 pleegzorgpluim 2
Nieuws

Een pleegzorgpluim voor Rik!

23 februari 2024

Elk kwartaal zetten we bij pleegzorg iemand in de bloemetjes die een pluim verdient voor zijn of haar engagement in pleegzorg. Dat kan gaan over een pleeggezin, ouders, een pleegzorgbegeleider,... Die persoon verrassen we dan met een bezoekje, een award en een artikel in Kleurrijk, ons pleegzorgtijdschrift.

Huisdieren in pleegzorg
Getuigenis

Huisdieren in pleegzorg

9 februari 2024
Of het nu gaat over een hond, een kat, een stel kippen of een konijn … tal van mensen kiezen ervoor om hun thuis te delen met een harige of…
Campagne Meetjesland visual
Nieuws

Zoektocht naar nieuwe pleeggezinnen in Meetjesland

15 januari 2024

Maandag 15 januari starten we vanuit Pleegzorg Oost-Vlaanderen met een campagne om nieuwe pleeggezinnen te vinden in het Meetjesland. De zoektocht concentreert zich in de gemeenten Aalter, Lievegem en Sint-Laureins waar op dit ogenblik een gebrek aan pleeggezinnen is.