Week van de Diversiteit - Handicap
Tijdens de Week van de Diversiteit zetten we het thema handicap in de kijker. In dat kader sprak ik met Natascha*, een pleeggast met autisme en ADHD. Natascha is al jaren een vertrouwd gezicht binnen Pleegzorg. Ze is actief in participatieraden, een warme stem voor mensen met een handicap en iemand die steeds weer haar verhaal wil inzetten om anderen te helpen begrijpen. Ze woont intussen zelfstandig met ondersteuning van pleegzorg. Door een scheenbeenbreuk ligt ze momenteel in het ziekenhuis, maar ze blijft hoopvol: "Zodra ik weer goed te been ben, smijt ik me opnieuw volledig."

Dag Natascha, dankjewel voor je tijd. Laten we er meteen invliegen. Hoe lang zit je al in pleegzorg?
"Sinds een jaar of acht, negen. In elk geval sinds 2017."
Hoe ben je in pleegzorg terechtgekomen?
"Mijn pleegmama was vroeger mijn coördinator in het dagcentrum. Dat was een heel moeilijke periode. Eigenlijk heeft zij mij toen letterlijk van straat geplukt. Pleegzorg voor volwassenen bestond nog niet echt, dat was allemaal nieuw en onduidelijk. Als zij mij toen niet had opgevangen, had mijn leven er helemaal anders uitgezien."
Wat is er veranderd sinds je wordt opgevangen in pleegzorg?
"Ik ben terug op het rechte pad geraakt. Het is nog steeds niet altijd gemakkelijk, maar ik kreeg kansen waarvan ik het bestaan niet kende. Je leert andere mensen kennen, krijgt structuur en vertrouwen. Dat had ik vroeger niet."
Hoe ziet je leven er vandaag uit?
"Ik woon zelfstandig met ondersteuning. In het weekend ben ik vaak bij mijn pleegmama, en we gaan ook samen op vakantie. Normaal gaan we binnenkort naar Frankrijk, ik hoop dat ik tegen dan hersteld ben."
Hoe is het om te leven met autisme?
"Je wordt vaak in hokjes geplaatst. Zeker als je het niet aan de buitenkant ziet. Mensen zeggen soms: "Jij, autistisch? Dat zie je niet." Of: "Iedereen heeft dat wel een beetje." Dat is kwetsend. Autisme is niet voor iedereen hetzelfde. Bij mij uit het zich in overprikkeling, moeite met nieuwe situaties, miscommunicatie. Gelukkig helpt rilatine om alles wat te dempen. Maar het blijft vermoeiend."
Hoe zou je autisme uitleggen aan iemand die het niet kent?
"Autisme is anders denken, anders voelen, anders reageren. Soms kan ik niet inschatten of iets een mopje is of serieus. Ik voel vaak dat mensen me niet begrijpen, en dat doet pijn. Ik vermijd drukke plaatsen omdat ik daar overprikkeld raak. Als ik voorbereid ben, lukt het beter."
Wanneer werd de diagnose gesteld?
"ADHD wisten ze al van toen ik op school zat. Autisme kwam pas veel later, toen ik 25 was. Ik heb in verschillende instellingen gezeten, waar het telkens misliep. Uiteindelijk besloten ze me te testen op autisme. Dat gaf duidelijkheid. Maar daarna bleek: er is weinig gespecialiseerde hulp voor volwassenen met autisme. Dus viel ik opnieuw tussen de mazen van het net."
Wat betekent diversiteit voor jou?
"Dat het niet uitmaakt wie je bent, zolang het maar klopt voor jezelf. Mensen moeten stoppen met hokjesdenken. Iedereen heeft een reden voor zijn gedrag. Vaak is dat gewoon een schreeuw om aandacht, om gezien te worden. Binnen pleegzorg voel ik me gezien. Op het gastenweekend hoort iedereen erbij. Niemand kijkt raar als je weent. Je voelt je begrepen."
Hoe denk je dat mensen naar jou kijken?
"Vaak zien ze niets aan mij, en dan schrikken ze als ik vertel dat ik autisme heb. Op plaatsen waar mensen me niet kennen, kan ik mezelf niet zijn. Dan speel ik een rol. Maar dat kost zoveel energie. Je denkt constant: wat als ik nu een crisis krijg en niemand begrijpt het?"
Wat betekent pleegzorg voor jou?
"Een verrijking. Zonder pleegzorg zat ik misschien nog steeds in een voorziening. Of erger. Nu woon ik zelfstandig, voel ik me stabiel. Het was niet altijd makkelijk. Er waren veel ups en downs. Maar mijn pleegzorgbegeleidsters hebben nooit opgegeven. Dankzij hen, en mijn pleegmama, heb ik weer houvast. Dat gun ik anderen ook. Er zijn zoveel jongeren die alleen maar even sturing nodig hebben om weer op weg te raken."
Tot slot. Wat zou je willen zeggen tegen mensen met autisme of een handicap?
"Autisme hoeft geen beperking te zijn. Voor mij heeft het net geholpen om mezelf te leren kennen. Maar mensen moeten stoppen met het te minimaliseren. "Iedereen is wel een beetje autistisch" is niet oké om te zeggen. Dit vraagt energie, elke dag opnieuw. Gelukkig heb ik vrienden die dat begrijpen. Ze zien wanneer het te veel wordt en helpen me op tijd bij te sturen."
*Wegens privacyredenen gebruiken we schuilnamen
Andere interessante artikels

Pleegbroer en -zus van een jonge vluchteling
K. is een kleine twee jaar geleden in het gezin komen wonen. De jongen komt uit Syrië en arriveerde hier toen hij amper acht jaar oud was. Intussen spreekt hij vlot Nederlands en speelt spelletjes met zijn pleegbroer en -zus alsof het nooit anders is geweest.

Pleegzorg als verrijking
Het huis van Sarah en Tom ademt gastvrijheid. Ze maken mensen graag warm voor pleegzorg en de problematiek van jongeren op de vlucht. Ze doen dat in hun dichte omgeving door te praten over hun warme contact met F., een jongeman die vluchtte uit Afghanistan en meer dan een jaar bij hen heeft gewoond. Ze zijn ervan overtuigd dat veel mensen zouden kunnen wat zij deden. Het mateloze respect voor pleeggezinnen maakt het soms iets onbereikbaars. Zelf zeggen ze daarover: “Ja, het was bijzonder met F. bij ons thuis, maar anderen zouden dit ook kunnen.”

Bevraging samenwerking met de jeugdadvocaat
In het voorjaar van 2024 organiseerde Pleegzorg Oost-Vlaanderen een bevraging onder pleegzorgers, ouders en jongeren over de samenwerking met de jeugdadvocaat.
Deze kwam er omdat pleegzorgers hun zeer uiteenlopende ervaringen bij de jaarlijkse zitting met ons deelden.
Zo’n jaarlijkse zitting is voor veel betrokkenen een spannende ervaring. Er wordt namelijk bekeken wat het meest aangewezen perspectief is voor het pleegkind of de pleegjongere. Dat het kind of de jongere daarin goed gehoord en vertegenwoordigd wordt, is essentieel. Daarom wilden we als pleegzorgdienst de noden, kansen en krachten ervan in kaart brengen om verbetervoorstellen te formuleren naar de organisatie en de balie.