Thuis blijven van het werk voor je pleegkind: wat is mogelijk?
Pleegouderverlof, pleegzorgverlof, opvangverlof … Er bestaan heel wat verschillende vormen verlof voor ouders. Weet jij nog waar je recht op hebt? Tijd voor een overzicht.
Tekst: Min Berghmans – Steunpunt Mens en Samenleving (SAM)
België kent een uitgebreide bescherming voor ouders die tijdelijk stoppen met werken om tijd en aandacht te besteden aan hun kinderen. De regels en vergoedingen hangen af van het kader waarin je werkt: ben je een federaal, Vlaams, Brussels, provinciaal of gemeentelijk ambtenaar of een ‘gewone’ werknemer in de privé, werk je in het onderwijs of ben je zelfstandige. Voor werklozen is er enkel het pre- en postnataal verlof, het mantelzorgverlof en verlenging van de referteperiode voor de aanvraag van werkloosheidsvergoeding.
Daarnaast verschillen de regels ook naargelang het gaat om (juridisch) eigen kinderen, adoptiekinderen, pleegkinderen, de kinderen van je wettelijke partner of andere pluskinderen, kleinkinderen of een pupil onder voogdij of een kind van andere ouders dat zonder formele kaders bij jou woont.
Pleegouderverlof
Werknemers , zelfstandigen en Vlaamse ambtenaren hebben recht op zes weken aaneensluitend pleegouderverlof bij de start van een langdurige plaatsing. Voor Vlaams statutair onderwijspersoneel geldt sinds 2019 een gelijkaardig opvangverlof. In september 2020 nam de Vlaamse regering de principiële beslissing dat ook statutair tewerkgestelde personeelsleden van lokale besturen recht krijgen om pleegouderverlof op te nemen. De bedoeling van het pleegouderverlof is om het gezin de tijd te geven om zich aan te passen aan de nieuwe situatie.
Sinds 2019 komt bij die zes weken tweejaarlijks nog een extra week verlof bij. Die week is te verdelen tussen de pleegzorgers. Vanaf 2027 zal elke pleegzorger afzonderlijk zes weken opvangverlof kunnen nemen en zijn er vijf extra weken te verdelen.
Opvangverlof
Federale ambtenaren kunnen gebruik maken van een betaald opvangverlof voor pleegkinderen die bij beslissing van de jeugdrechtbank aan hun gezin werden toevertrouwd.
Voor een kind jonger dan drie jaar duurt het verlof ten hoogste zes weken; in de andere gevallen ten hoogste vier weken. Dat aantal wordt verdubbeld wanneer je pleegkind een handicap heeft. Het opvangverlof wordt verminderd met het aantal werkdagen pleegzorgverlof die opgenomen worden in hetzelfde jaar.
Vlaams Zorgkrediet
Vlaamse ambtenaren hebben sinds 2016 recht op zorgkrediet (minimum 3, maximum 12 maanden) voor zowel eigen kinderen als voor hun pleegkinderen tot en met 12 jaar.
Pleegzorgverlof of verlof voor pleegzorgen
Tijdens de plaatsing van een pleegkind in een gezin worden de pleegzorgers vaak verwacht op overlegmomenten met bijvoorbeeld de pleegzorgdienst of andere instanties. Momenteel is het pleegzorgverlof vastgelegd op zes dagen per jaar en per pleeggezin, ongeacht hoeveel pleegkinderen of pleeggasten ze opvangen of ondersteunen. Op de website van de RVA vind je meer uitleg over de wet en het formulier dat pleegzorgers-werknemers moeten invullen voor de aanvraag van hun uitkering. Ook federale ambtenaren, Vlaamse ambtenaren en Vlaams onderwijspersoneel kunnen gebruik maken van het pleegzorgverlof. Dit is niet zo voor zelfstandigen.
Bij ziekte van het pleegkind of de pleeggast
Werknemers kunnen bij onvoorziene ziekte, ongeval of hospitalisatie van het pleegkind of de pleeggast beroep doen op het verlof om dwingende redenen, het zogenoemde familiaal verlof. Voor voorwaarden, duur, modaliteiten en verloning geldt dezelfde regelgeving als bij plotse ziekte van eigen kinderen.
Bij een (inwonend) zwaar ziek pleegkind of pleeggast kan de werknemer of het personeelslid van gemeente of provincie gebruik maken van het verlof voor bijstand van een zwaar ziek gezins- of familielid. Dat kan door een volledige schorsing van de arbeidsovereenkomst of door een vermindering van de arbeidsprestaties. Het is de arts die bepaalt of de medische toestand zwaar is en of de bijstand noodzakelijk is voor het herstel.
Geen 'gewoon' ouderschapsverlof
Momenteel is er (nog) geen ouderschapsverlof voor werknemers-pleegzorgers. Pleegzorg Vlaanderen pleit wel voor zo’n regeling. In 2020 was het corona-ouderschapsverlof en het quarantaineverlof alvast wel van toepassing voor pleeggezinnen.
Andere mogelijkheden?
In dit artikel gaat het enkel over pleegzorgsituaties, maar misschien zijn ook andere regels voor zorgsituaties van toepassing voor jou. Het is de moeite waard om dat na te kijken!
Zo gelden tijdskrediet en thematische verloven soms ook voor pleegkinderen en heb je als pleegouder ook recht op klein verlet (enkel bij langdurige pleegzorg). Daarnaast kan het Vlaams Zorgkrediet interessant zijn als je een Vlaams ambtenaar bent. Tot slot kom je als pleegzorger misschien ook in aanmerking voor een vorm van mantelzorgverlof. Op de website van het steunpunt Mantelzorg (steunpuntmantelzorg.be) vind je meer informatie.
Bronnen
https://www.pleegzorgvlaanderen.be/ik-ben/pleeggezin/financi%C3%ABn-en-regelingen
M. Berghmans, Op welk soort verlof heeft een pleegouder recht?, www.jeugdrecht.be
https://steunpuntmantelzorg.be/heb-ik-recht-op-verlof-als-mantelzorger/
Andere interessante artikels
Wat betekent "familie" voor pleegkinderen in bestandspleegzorg?
Op basis van een systematisch literatuuronderzoek geven Wulleman en collega’s een overzicht over de betekenis van “familie” voor pleegkinderen die opgevangen worden in bestandspleegzorg.
Breakdown van plaatsingen van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen; ervaringen van bestandspleeggezinnen
Dit kwalitatief onderzoek brengt ervaringen in kaart van bestandspleegouders van een NBMV die in het jaar voorafgaand aan het onderzoek te maken hadden met een breakdown van de pleegzorgsituatie.