Extra ondersteuning op maat: VIPP-SD

An: ‘VIPP-SD’ is een afkorting van de naam van het programma: ‘Video-feedback Intervention to promote Positive Parenting and Sensitive Discipline’.

Kleurrijk!: Amai, dat is meer dan één mond vol. In welke situaties wordt dat programma ingezet?

An: VIPP-SD richt zich tot gezinnen met (pleeg)kinderen van 1 tot en met 5 jaar. Het kan bijvoorbeeld helpen in het begin van een plaatsing, als kinderen en pleegzorgers elkaar nog niet goed kennen. Maar ook bij kinderen met hechtingsproblemen, gedragsproblemen zoals agressie en overactief gedrag kan VIPP-SD behulpzaam zijn.

Kleurrijk!: Dus als een pleegkind te lastig doet, dan kunnen we jou bellen en dan kom jij dat oplossen? Fantastisch, mag ik je telefoonnummer?

An: Zo werkt het natuurlijk niet. (lacht) Als pleegzorger doe je altijd in de eerste plaats een beroep op je pleegzorgbegeleider. Die kent jou, je gezin en je pleegkind het best en kan met jullie zoeken naar een gepaste aanpak. Dat is de kortste en beste weg. Maar soms blijft het gedrag ‘onhandelbaar’ en geraken jullie er samen niet uit. In overleg met de begeleider kan dan behandelingspleegzorg in het algemeen, of VIPP-SD specifiek, ingezet worden.

Kleurrijk!: Dus dan komen jullie bij het gezin en dan spellen jullie de heftige kapoen eens goed de les?

An: Zo eenvoudig is het niet. (lacht) Het is niet de bedoeling dat wij iedere keer als er zich een probleem voordoet aangestoven komen en dat oplossen. Neen, wij willen pleegzorgers leren het zelf te doen. In plaats van het tot een brandje te laten komen dat je moet blussen, willen we aanleren hoe je dat brandje kan voorkomen.

Kleurrijk!: Strak plan! Hoe doen jullie dat dan?

An: Het VIPP-SD programma wordt uitgevoerd bij de gezinnen thuis en omvat zes bezoeken. Tijdens die bezoeken worden eerste filmopnames gemaakt van de interacties van het kind met de pleegzorger. Daarbij geven we kleine opdrachten zoals opruimen, spelen of een eetmoment. Heel alledaagse bezigheden dus. Aansluitend bekijken en bespreken we de opnames van de vorige keer.

Kleurrijk!: Ja maar, filmopnames bij mij thuis… Dan zien jullie alle fouten die ik maak, en bovendien word ik niet zo graag gefilmd.

An: Het is inderdaad wat spannend, die camera. Maar het went snel, binnen een paar minuten weet je niet meer dat die camera draait! Je bent op dat moment ook bezig met het kind.

Kleurrijk!: Wat zien jullie dan op die video’s en wat bespreken jullie?

An: Bij het bekijken van de opnames kijken we vooral naar vier aspecten die wij essentieel vinden in het kader van ‘positive parenting’:

• Hoe zit het met de hechting tussen kind en pleegzorger? Hoe zoekt het kind contact? Hoe houdt de pleegzorger contact?
• Geeft een kind duidelijke of net hele subtiele signalen? Begrijpt de pleegzorger de signalen van het kind? Ziet de pleegzorger ook de non-verbale taal?
• Hoe reageert het kind op de signalen van de pleegzorger en omgekeerd?
• Hoe worden gevoelens gedeeld?

Die observaties delen we met de pleegzorger, maar gek genoeg zien pleegzorgers dat zélf ook wanneer ze het filmpje bekijken. Gedrag waarvan ze zich niet bewust waren, zien ze plots héél duidelijk op het scherm: “Zo doet het kind dat!” Maar ook: ‘Wow, ben ik dat?” Soms laat het zien wat je al wist, soms is het echt verrassend. Maar het is altijd verhelderend.

Kleurrijk!: Klinkt heel boeiend en wel doordacht. Maar does it work?

An: (lacht) Daarop kan ik een lang en een kort antwoord geven.
Eerst het kort: ja! Ik zie telkens hoe pleegzorgers groeien in hun rol en hoe contact tussen kind en pleegzorger verbetert. En ik hoor ook van hun pleegzorgbegeleiders dat pleegzorgers dit programma ervaren als ondersteunend, dat ze er deugd van hebben, dat ze meer inzicht gekregen hebben en dat ze nu beter weten om te gaan met moeilijke gedragingen van hun pleegkind.
Het lange antwoord geeft de wetenschap. Deze methode wordt al 35 jaar onderzocht. Uiteraard was er eerst Femmie Juffer, een professor in de pedagogie, die de methode ontwikkelde, onderzocht en vond dat het werkte. Ondertussen zijn er wereldwijd tientallen wetenschappelijke studies gedaan naar de effecten van VIPP-SD: telkens bevestigen ze de positieve effecten op de relatie tussen kind en ouder, het verminderen van gedragsproblemen en beter ‘aanvoelen’ van mekaar.

Kleurrijk!: Hartelijk dank, An, voor je tijd en dit verhelderend gesprek. En vooral: succes verder met deze behandelingsvorm!